Trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu (ACE) là gì?
Trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu, theo định nghĩa của Trung tâm kiểm soát dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC), là thuật ngữ được sử dụng để mô tả tất cả các loại lạm dụng, ngược đãi, bỏ bê hay những trải nghiệm khác có khả năng gây tổn thương nghiêm trọng xảy ra với trẻ dưới 18 tuổi. Có 3 loại chính của trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu, bao gồm:
- Bị lạm dụng (thể chất, cảm xúc, tình dục)
- Bị bỏ mặc (thể chất, cảm xúc)
- Rối loạn chức năng trong gia đình (người thân mắc bệnh tâm thần, người thân đi tù, người thân lạm dụng chất kích thích, người mẹ bị bạo hành)
Mối liên quan giữa trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu và xu hướng sử dụng
Các tác động tâm lý của lạm dụng và bỏ mặc trẻ em có thể dẫn đến các vấn đề lạm dụng rượu và ma túy ở tuổi thiếu niên và tuổi trưởng thành.
Bằng chứng cho thấy rằng tất cả các loại ngược đãi trẻ em có liên quan đáng kể đến mức độ sử dụng chất gây nghiện cao hơn (thuốc lá, rượu và ma túy bất hợp pháp). Khi khảo sát học sinh trường công ở các lớp 6, 9 và 12 tại Hoa Kỳ, Harrison và đồng nghiệp (1997) đã phát hiện ra rằng vị thành niên từng bị lạm dụng thể chất hoặc tình dục làm tăng khả năng chúng sử dụng rượu, cần sa và các loại chất kích thích khác.
Một nghiên cứu khác ở Hoa Kỳ cho thấy 28% thanh thiếu niên bị lạm dụng thể chất đã sử dụng ma túy so với 14% thanh thiếu niên không bị lạm dụng (Perkins & Jones, 2004). So với 22% nhóm không lạm dụng, 36% thanh thiếu niên bị lạm dụng thể chất cũng có mức độ sử dụng rượu cao.
Lời khuyên cho cha mẹ
Kết quả khảo sát đầu vào với sự tham gia của 584 thanh thiếu niên trong độ tuổi 16-24 tại Hà Nội, Hải Phòng và Thành phố Hồ Chí Minh, trong khuôn khổ Dự án Bảo vệ tương lai do Trung tâm Hỗ trợ Sáng kiến Phát triển Cộng đồng (SCDI) thực hiện, cho thấy 20-28% thanh thiếu niên có 4/10 điểm (mức độ Cao) điểm về trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu.
Nếu từng trải qua những trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu, con của bạn có thể đã và đang cảm nhận được ảnh hưởng của chúng lên cuộc sống hiện tại. Tuy nhiên, những tác động này có thể giảm nhẹ được với can thiệp phù hợp. Dưới đây là một số lời khuyên dành cho cha mẹ để ngăn ngừa và giảm thiểu các tác động của trải nghiệm tiêu cực thời thơ ấu của trẻ:
- Khuyến khích con nói về cảm xúc của mình và công nhận cảm xúc của con
- Trả lời những câu hỏi của con một cách trung thực
- Đảm bảo với con rằng bạn yêu thương và bảo vệ, đảm bảo con được an toàn
- Xin lỗi con khi cần thiết
- Ở bên con khi con cần