Câu chuyện về quyền SKSS-TD vị thành niên?

Mẩy là một cô gái 15 tuổi, Mẩy đang đi học trường PT DTNT huyện, một hôm bố mẹ Mẩy gọi Mẩy về và nói sẽ cho Mẩy nghỉ học và đi lấy chồng vì có người muốn cưới Mẩy cho con trai họ. Bố mẹ Mẩy nói rằng, Mẩy học thế là đủ rồi, và lấy chồng được rồi… nhà người ta có điều kiện kinh tế, Mẩy sang đó làm dâu thì không cần phải lo lắng gì chỉ cần đẻ cho nhà chồng con trai là muốn gì được nấy. Mẩy không đồng ý, vì Mẩy không muốn cưới chồng, không muốn sinh con sớm, việc kết hôn và sinh con phải từ mong muốn của Mẩy.

Bố mẹ nói Mẩy không được quyền quyết định, việc cưới hỏi, việc lập gia đình, sinh con là chuyện của người lớn, Mẩy là con phải tuân theo ý người lớn trong gia đình. Theo bạn, có những quyền gì về SKSS đang bị vi phạm?

Một số tình huống liên quan đến quyền SKSS-TD

Có rất nhiều vấn đề về SKSS-TD trong cộng đồng có liên quan đến Quyền SKSS-TD, như:

• Ép con ở tuổi vị thành niên kết hôn, như câu chuyện ở trên. Vị thành niên không được quyền quyết định về việc kết hôn, kết hôn với ai và khi nào
• Ép người vợ phải sinh con, đặc biệt sinh con trai: Với quan niệm trọng nam khinh nữ, nhiều cộng đồng dân tộc người nam giới và gia đình thường ép người phụ nữ phải sinh con trai để có người nối dõi, có người thờ cúng
• Không cho người phụ nữ áp dụng biện pháp tránh thai để người phụ nữ phải sinh con theo mọng muốn của chồng và gia đình là hệ quả của việc thích có con trai, hoặc thích sinh nhiều con
• Ép người nữ phải phá/bỏ thai để không sinh con
• Không cho người phụ nữ đi khám SKSS (khám bệnh phụ khoa)
• Không cho người phụ nữ, đặc biệt là nữ vị thành niên/thanh niên tham dự các buổi truyền thông GDSK về SKSSTD
• Người chồng/ người trong gia đình từ chối không giúp người phụ nữ đi đến cơ sở y tế để khám chữa bệnh, hoặc tham dự truyền thông
• Vị thành niên không được tiếp cận dịch vụ SKSS
• Nhóm người khuyết tật, nhóm LGBTI không được tiếp cận đến dịch vụ SKSSTD

Với các tình huống ở trên, quyền SKSS-TD của người phụ nữ, đặc biệt là nữ VTN/TN đang bị vi phạm nghiêm trọng, đặc biệt các quyền tự quyết định về hôn nhân, sinh con, quyền được chăm sóc, quyền được giáo dục và tiếp cận thông tin SKSS-TD...

Hậu quả của việc không thực hiện quyền SKSS-TD?

Gây tổn thương về thể chất, tinh thần và cảm xúc của phụ nữ và VTN/TN khi họ phải đối mặt với những nguy cơ như như có thai ngoài ý muốn, nạo phá thai không an toàn, phải kết hôn do có thai ngoài ý muốn hoặc do ép buộc, ... bên cạnh đó, các tổn thất về tinh thần và cảm xúc do VTN bị bạo lực giới, bị kiểm soát, hoặc ngăn cản thực hiện các quyền SKSS-TD của họ.

• Chất lượng SKSSTD, đặc biệt với VTN/TN không được đảm bảo, làm tăng tình trạng nhiễm bệnh, suy dinh dưỡng bào thai, sinh non, tình trạng nạo phá thai, tử vong mẹ, tử vong thai nhi đặc biệt ở các vùng sâu, vùng xa và các nhóm thiểu số và đặc biệt khó khăn.
• Việc không thực hiện quyền SKSSTD cũng thể hiện tình trạng bất bình đẳng giới trong cộng đồng, vì đối tượng nữ VTN/TN, đặc biệt các nhóm thiểu số, nhóm đặc biệt khó khăn thường là những đối tượng chịu nhiều thiệt thòi khi các Quyền bị vi phạm như trong những tình huống được nêu ở trên.

Thúc đẩy quyền SKSS-TD VTN như thế nào?

• Các tổ chức, đoàn thể, chương trình cần tiến hành các hoạt động truyền thông về quyền SKSSTD dưới nhiều hình thức phù hợp với đối tượng là phụ nữ, VTN/TN như thảo luận, trao đổi, diễn kịch giúp cho VTN/TN và cả người lớn trong cộng đồng ý thức đẩy đủ về các quyền SKSS-TD và các tình huống thực tế vi phạm quyền tại mỗi cộng đồng, địa phương.
• Bản thân các VTN/TN cần được tự đánh giá và đưa ra các hướng giải quyết các vấn đề SKSSTD mà họ có thể phải đối mặt dựa trên quyền SKSS-TD
• Các tổ chức đoàn hội TN, thầy cô giáo và cán bộ y tế cần hỗ trợ VTN/TN trong việc thực hiện và đấu tranh để thực hiện các quyền SKSSTD sát với thực tế ở địa phương, ví dụ, vùng có tình trạng tảo hôn, các tổ chức cá nhân cần tập trung vận động về Tảo hôn… tại địa phương thiếu sự trợ giúp của nam giới cho người phụ nữ, đi khám SKSS-TD, chăm sóc thai nghén thì các tổ chức cần hỗ trợ vận động về bình đẳng giới và sự tham gia của nam giới với hoạt động chăm sóc SKSS-TD cho phụ nữ.